Dưới đây là trích đoạn trong một báo cáo rất dài, thuộc Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III do ông Lê Duẩn trình bày, ngày 5 tháng 9 năm 1960.
Mưu đồ xâm lược của đế quốc Mỹ đối với nước ta không phải mới nảy ra trong vòng mấy năm nay. Từ lâu, đế quốc Mỹ đã dòm ngó nước ta. Đại chiến thế giới lần thứ hai kết thúc, đế quốc Mỹ đã lợi dụng sự suy yếu của thực dân Pháp, lợi dụng lúc Pháp đang sa lầy trong cuộc chiến tranh xâm lược Đông Dương để thực hiện âm mưu thay thế thực dân Pháp.
Năm 1947, Mỹ ép Pháp dùng lá bài Bảo Đại và đòi Pháp giúp Bảo Đại xây dựng ngụy quân, hòng lập nên một chính quyền “độc lập” giả hiệu, vừa để chống lại cuộc kháng chiến của nhân dân ta, vừa để cho Mỹ có thể dễ dàng can thiệp sâu vào Việt Nam, tiến tới hất cẳng Pháp.
Đến năm 1949, vào lúc Pháp vấp phải nhiều khó khăn trong chiến tranh xâm lược nước ta, âm mưu này càng được xúc tiến mạnh mẽ. Mỹ đã ép buộc Pháp phải thừa nhận “độc lập” giả hiệu cho Bảo Đại, thừa nhận ngụy quyền Bảo Đại có quân đội riêng và có quyền ngoại giao rộng rãi để tiện cho Mỹ có thể trực tiếp nắm lấy và điều khiển, không phải qua tay Pháp.
Tháng Hai 1950, Mỹ chính thức công nhận ngụy quyền Bảo Đại và cuối năm ấy, đã ký hiệp định quy định việc “viện trợ” quân sự cho ngụy quyền; năm 1951, Mỹ lại ký thẳng với ngụy quyền Bảo Đại một hiệp định “viện trợ” kinh tế và kỹ thuật. Những hiệp định “viện trợ” đó trở thành những công cụ chủ yếu của Mỹ để ngày càng can thiệp sâu hơn vào Việt Nam. Mỹ đã dần dần nắm lấy quyền chỉ đạo chiến tranh xâm lược nước ta, và đã chi vào việc bắn giết đồng bào ta một số tiền lớn là 2.600 triệu đôla. Đế quốc Mỹ đã dày công nuôi nấng, huấn luyện Ngô Đình Diệm, tay sai đắc lực của chúng.
Đầu năm 1950, Mỹ đã mưu mô đưa Ngô Đình Diệm lên thay tên “thủ tướng” bù nhìn thân Mỹ Nguyễn Phan Long bị Pháp đánh đổ, nhưng không thành. Đến năm 1952, một lần nữa, Mỹ lại đòi Pháp phải đưa Ngô Đình Diệm lên làm thủ tướng, nhưng bị Pháp từ chối.
Mãi đến tháng Bảy 1954, lợi dụng thời cơ Pháp đang lâm vào tình thế cực kỳ bối rối vì thất bại nặng nề ở Điện Biên Phủ, đế quốc Mỹ mới đưa được Ngô Đình Diệm từ Mỹ về lập chính phủ bù nhìn ở miền Nam. Vận mạng của bè lũ Ngô Đình Diệm rõ ràng là gắn liền với chính sách xâm lược của đế quốc Mỹ đối với nước ta, hành động bán nước của chúng rõ ràng là gắn liền với âm mưu cướp nước của đế quốc Mỹ.
Trong Hội nghị Giơnevơ, đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai Ngô Đình Diệm đã tìm mọi cách để phá hoại việc lập lại hòa bình ở Đông Dương, phá hoại việc các nước thừa nhận độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của nước ta, nhưng chúng đã thất bại. Không phá hoại được Hội nghị Giơnevơ, đế quốc Mỹ bèn thẳng tay hất cẳng Pháp, âm mưu cùng bè lũ Ngô Đình Diệm biến miền Nam nước ta thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mỹ, phá hoại sự nghiệp hòa bình thống nhất nước nhà của nhân dân ta.
Mấy năm nay, đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai Ngô Đình Diệm đã xô đẩy nhân dân miền Nam vào cảnh nước sôi lửa bỏng. Chúng không từ một thủ đoạn gian ác nào để áp bức bóc lột đồng bào ta ở miền Nam, để bắt bớ, giam cầm và tàn sát hàng chục vạn người yêu nước. Chúng ngang nhiên đặt miền Nam vào “khu vực bảo hộ” của khối xâm lược Đông Nam Á, ra sức tăng cường lực lượng vũ trang và chuẩn bị một cuộc chiến tranh xâm lược mới, hòng xóa bỏ những thành quả cách mạng của nhân dân ta ở miền Bắc, đặt lại ách thống trị thực dân và phong kiến trên cả nước ta, phá hoại hòa bình ở Đông Dương và Đông Nam Á.
Đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai của chúng là kẻ thù nguy hiểm nhất và hung ác nhất của nhân dân cả nước ta. Đồng bào ta, từ Bắc chí Nam, vô cùng căm thù bọn Mỹ cướp nước và bọn Ngô Đình Diệm bán nước. Cả nước ta, muôn người như một, quyết ra sức đấu tranh để quét sạch chúng khỏi miền Nam yêu quý của chúng ta.
Hiện nay, do đế quốc Mỹ xâm chiếm miền Nam, nước ta đang tạm thời bị chia làm hai miền. Miền Bắc hoàn thành những nhiệm vụ của cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, đã bước vào thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội. Miền Nam còn đang bị chủ nghĩa đế quốc và thế lực phong kiến thống trị. Tình hình ấy đã hình thành ở nước ta hai khu vực có chế độ chính trị và xã hội khác nhau; do đó, cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện nay có hai nhiệm vụ thuộc hai chiến lược khác nhau.
Muốn bảo đảm cho cuộc đấu tranh cách mạng của nhân dân ta giành được thắng lợi hoàn toàn, chúng ta phải nhận rõ bản chất của nhiệm vụ cách mạng ở mỗi miền, đồng thời phải nắm vững quan hệ giữa hai nhiệm vụ cách mạng ở hai miền trong quá trình phát triển của cách mạng….
…. Miền Nam hiện nay đang ở dưới ách thống trị của đế quốc và phong kiến. Đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai xâm chiếm miền Nam và thành lập chính quyền độc tài phát xít không những nhằm phá hoại sự nghiệp thống nhất nước nhà của nhân dân ta, mà còn nhằm áp bức, bóc lột, khủng bố, tàn sát nhân dân miền Nam, chuẩn bị chiến tranh xâm lược. Để bảo vệ sinh mạng và quyền lợi thiết thân của mình, nhân dân miền Nam không có con đường nào khác ngoài con đường đánh đổ chế độ độc tài phát xít của Mỹ – Diệm, hoàn toàn giải phóng miền Nam, thực hiện thống nhất nước nhà, góp phần xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh.
Tiến hành cách mạng giải phóng miền Nam tức là giải quyết hai mâu thuẫn cơ bản tồn tại trong xã hội miền Nam hiện nay: một là, mâu thuẫn giữa nhân dân miền Nam và bọn đế quốc xâm lược, trước hết là đế quốc Mỹ, cùng bè lũ tay sai của chúng; hai là, mâu thuẫn giữa nhân dân miền Nam, trước hết là nông dân, và giai cấp địa chủ phong kiến. Chỉ có giải quyết xong hai mâu thuẫn ấy, thì nhân dân miền Nam mới có thể thoát khỏi cảnh lầm than khổ nhục hiện nay, và xã hội miền Nam mới có thể phát triển thuận lợi, tiến lên hòa hợp với xã hội miền Bắc thành một đơn vị thống nhất.
Đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai ở miền Nam đang ra sức củng cố chế độ độc tài phát xít và tăng cường quân bị, hòng dùng miền Nam làm căn cứ để gây chiến tranh xâm lược, thực hiện âm mưu “Bắc tiến” của chúng. Đồng thời, chúng thường xuyên tiến hành những hoạt động phá hoại sự nghiệp cải tạo xã hội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xã hội của nhân dân ta ở miền Bắc. Trong tình hình ấy, cuộc đấu tranh của đồng bào miền Nam chống chế độ Mỹ – Diệm không những có tác dụng thúc đẩy sự nghiệp giải phóng miền Nam, mà còn có tác dụng tích cực góp phần bảo vệ công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
Hai nhiệm vụ cách mạng ở miền Bắc và ở miền Nam thuộc hai chiến lược khác nhau, mỗi nhiệm vụ nhằm giải quyết yêu cầu cụ thể của mỗi miền trong hoàn cảnh nước nhà tạm bị chia cắt làm hai. Song hai nhiệm vụ đó trước mắt đều có một mục tiêu chung là thực hiện hòa bình thống nhất Tổ quốc, đều nhằm giải quyết mâu thuẫn chung của cả nước là mâu thuẫn giữa nhân dân ta và đế quốc Mỹ cùng bè lũ tay sai của chúng. Giải quyết mâu thuẫn chung ấy là trách nhiệm của nhân dân cả nước, nhưng trong tình hình mỗi miền có một nhiệm vụ chiến lược riêng thì vị trí và trách nhiệm của cách mạng mỗi miền phải đặt như thế nào cho đúng?…..
…. Hiện nay, đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai của chúng đang tích cực chuẩn bị chiến tranh xâm lược mới, hòng thôn tính nước ta, biến nước ta thành bàn đạp để chống lại phe xã hội chủ nghĩa, phá hoại phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Á, phá hoại hòa bình thế giới. Miền Bắc càng được xây dựng và củng cố vững mạnh thì chúng ta càng có nhiều khả năng để ngăn chặn âm mưu gây chiến và xâm lược của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai, giữ gìn và củng cố hòa bình ở Đông Dương và trên thế giới, tích cực ủng hộ phong trào độc lập dân tộc và góp phần tăng cường lực lượng của phe xã hội chủ nghĩa.
Tóm lại, tích cực đưa miền Bắc tiến lên chủ nghĩa xã hội thì có thể tạo điều kiện cho cách mạng miền Nam phát triển mạnh mẽ và giành được thắng lợi, bảo đảm cho cách mạng cả nước tiến lên, sử dụng một cách đầy đủ lực lượng của bản thân cách mạng Việt Nam kết hợp với lực lượng của cả phe xã hội chủ nghĩa và lực lượng của phong trào hòa bình và độc lập dân tộc để cô lập và cuối cùng chiến thắng kẻ thù hung ác nhất, nguy hiểm nhất của nhân dân ta là đế quốc Mỹ, thực hiện thống nhất Tổ quốc, xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh. Nhiệm vụ cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc rõ ràng là nhiệm vụ quyết định nhất đối với sự phát triển của toàn bộ cách mạng nước ta, đối với sự nghiệp thống nhất nước nhà của nhân dân ta…..
…. Miền Nam cần trực tiếp làm nhiệm vụ giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai, và có đầy đủ khả năng để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang đó. Bởi vì đồng bào miền Nam đã từng khởi nghĩa giành chính quyền trong tay phát xít Nhật, đã từng anh dũng kháng chiến chống thực dân Pháp và can thiệp Mỹ. Bởi vì cách mạng ở miền Nam tiến hành trong điều kiện đế quốc Mỹ ngày càng suy yếu và bị dồn vào thế cô lập, còn các lực lượng xã hội chủ nghĩa, độc lập dân tộc và hòa bình dân chủ trên thế giới thì đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Đế quốc Mỹ hung ác và hiếu chiến thật, nhưng một khi lực lượng cách mạng đông đảo của nhân dân bị áp bức đã kiên quyết đứng lên đánh đổ chúng, thì ách thống trị tàn bạo của chúng không thể tránh khỏi bị đập tan. Thực tế phong phú của phong trào giải phóng dân tộc trên thế giới trong mấy năm gần đây đã chứng minh điều đó.
Trong cuộc vận động cách mạng hiện nay của nước ta, cách mạng miền Nam có một vị trí rất quan trọng. Nó có tác dụng quyết định trực tiếp đối với sự nghiệp giải phóng miền Nam khỏi ách thống trị của đế quốc Mỹ và bè lũ tay sai, thực hiện hòa bình thống nhất nước nhà, hoàn thành nhiệm vụ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân trong cả nước.
Cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc và cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân ở miền Nam thuộc hai chiến lược khác nhau, nhưng do trước mắt cùng có một mục tiêu chung là thực hiện thống nhất nước nhà, cho nên quan hệ mật thiết với nhau, ảnh hưởng lẫn nhau, thúc đẩy nhau cùng phát triển. Chúng ta cần nhận rõ nhiệm vụ cách mạng xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc là nhiệm vụ quyết định nhất đối với sự phát triển của toàn bộ cách mạng nước ta và sự nghiệp thống nhất nước nhà, đồng thời nhận rõ tác dụng quyết định trực tiếp của cách mạng miền Nam trong công cuộc giải phóng miền Nam và thực hiện hòa bình thống nhất Tổ quốc. Có như thế, chúng ta mới có một quan điểm toàn diện về nội dung và nhiệm vụ của cách mạng nước ta trong giai đoạn hiện nay, mới có chủ trương, phương châm, kế hoạch, biện pháp đúng đắn để tiến hành thắng lợi công cuộc xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh…..”.
– Trích Báo Cáo Chính Trị Đại Hội III.
Các nguồn tham khảo:
– Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ III,
Ban Chấp hành Trung ương Đảng Lao động Việt Nam xuất bản,
Hà Nội, 9-1960, t. I, tr. 17-168.
– Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập,
Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, t.21, tr. 495 – 656.
– Lê Duẩn tuyển tập (1950 – 1965) – Tập I (Nxb Chính trị quốc gia – 2007)
Chiến tranh Việt Nam 